Ανάλεκτα Διακυβέρνησης Νο72 : Η ψηφιακή διαχείριση των Δημόσιων Δικτύων ή πως το Όραμα γίνεται Δράμα

 

Ανάλεκτα Διακυβέρνησης Νο72 :

Η ψηφιακή διαχείριση των Δημόσιων Δικτύων ή πως το Όραμα γίνεται Δράμα


Στην περιοχή που μένω πρόσφατα «γιορτάσαμε» μία διπλή γιορτή: ήρθαν τα δίκτυα φυσικού αερίου και οπτικών ινών στη γειτονιά, όπως και σε πολλές άλλες γειτονιές τον τελευταίο καιρό.  Ωραία θα σκεφτείτε, συγχαρητήρια, με γειά οι νέες σας δυνατότητες για τις οποίες πολλά έχετε δώσει και πολλά χρόνια έχετε περιμένει.

Αμ δε.

Η παρέμβαση σύντομα έδειξε τα προβλήματα της ανύπαρκτης συνεργασίας, της έλλειψης κοινού σχεδιασμού και της αδυναμίας αξιοποίησης των όποιων δεδομένων – όλα αυτά που ονομάζουμε συνολικά ως διαλειτουργικότητα ανάμεσα σε φορείς του δημόσιου τομέα - και μετέτρεψε τη χαρά σε λύπη, την περηφάνια σε απογοήτευση για όλους τους περίοικους, για άλλη μια φορά.  Ταξιδέψτε στη γειτονιά μου να δείτε με τα μάτια μου και να ακούσετε με τα αυτιά μου:

Η εγκατάσταση – επέκταση των δικτύων έγινε με μόλις τρεις εβδομάδες διαφορά.  Πρώτα ήρθαν οι του φυσικού αερίου.  Ήρθαν οι μπουλντόζες, ήρθαν οι εργάτες, ήρθαν οι εργοδηγοί, έκοψαν την κυκλοφορία, έσπασαν άσφαλτο και πεζοδρόμια όπου έπρεπε, αναστάτωσαν τον τόπο ως όφειλαν και άρχισαν την εγκατάσταση. Κάποια στιγμή κόπηκε το νερό. Μπα, έλεγα στην κυρία Λίλιαν του δευτέρου, δεν μπορεί να φταίνε οι εργασίες, υπάρχουν σχέδια, υπάρχουν στοιχεία και βάσεις δεδομένων και συστήματα.  Τελικά είχαν σπάσει τον αγωγό του νερού – πήρε μέρες να το επαναφέρουν πλήρως. Κάποιος είπε ότι έσπασαν και τις αποχετεύσεις, αλλά αυτό δεν πειράζει, το μπάλωσαν όπως - όπως. Τέλος πάντων, έμειναν καμιά εβδομάδα και, έκαναν τη δουλειά, σκέπασαν και ψιλοκαθάρισαν και έφυγαν.  Ηρεμία.

 

Αμ δε.

Δέκα μέρες μετά, τα ίδια. Τόσο ίδια που νομίζαμε ότι ήταν οι ίδιοι, αλλά όχι. Ήταν των οπτικών ινών. Ξαναέκοψαν την κυκλοφορία, ξαναέσπασαν την άσφαλτο, άνοιξαν τα ίδια χαντάκια (έβλεπες από κάτω τις σωλήνες του φυσικού αερίου, εδώ κι εκεί), άνοιξαν κι άλλα και προχωρούσαν. Οι γείτονες καλού κακού μάζευαν νερό κάθε μέρα, μη συμβεί πάλι το κακό.  Αλλά αυτή τη φορά είμαστε τυχεροί στην ατυχία μας: δε «χτύπησαν» νερό αλλά ρεύμα, που το έφτιαξαν σε μερικές ώρες οι του ΔΕΔΔΗΕ που ήρθαν με κατάρες και απειλές, που  δεν ξέρουν τη δουλειά τους οι «άλλοι».  Όταν έφυγαν όλοι τους άφησαν πίσω τα γνωστά: άπειρα μπαλώματα, μικρά όρη και χαράδρες στο ήδη πληγωμένο οδόστρωμα, προχειροεπισκευασμένα πεζοδρόμια, ακόμη πιο βυθισμένα στεφάνια αποχετεύσεων, όλα φτιαγμένα με διαφορετικά μείγματα υλικών και «τεχνικές» του όπως να ‘ναι, που από αύριο θα βασανίζουν πεζούς, καροτσάκια, μοτοσυκλέτες και αυτοκίνητα, αλλά και τα μάτια μας που συνέχεια βλέπουν αυτό το κολλάζ.

«Και νυν και αεί και εις τον αιώνα τον άπαντα», βρίζουν οι κακόβολοι γείτονες και το καταπίνουν οι καλόβολοι, επειδή «έτσι γίνεται», νομίζοντας ότι «μάλλον δεν μπορεί να γίνει αλλιώς».

Κι όμως.

Έχουν περάσει, δεν το πιστεύω, περίπου 25 χρόνια από τότε που στο ΕΜΠ είχαμε υλοποιήσει ένα πιλοτικό έργο κοινής διαχείρισης δικτύων, με τις τότε υπεύθυνες και κραταιές δημόσιες επιχειρήσεις: ΔΕΗ, ΕΥΔΑΠ, ΟΤΕ και ΔΕΠΑ.  Θυμάμαι που γράφαμε μέρες και νύχτες την πρόταση, ήταν στα πλαίσια του ΕΠΕΤ (Εθνικoύ Προγράμματος Έρευνας και Τεχνολογίας ;). Όλοι μας παιδιά τότε, αλλά με όραμα και όρεξη ανεξάντλητη:  ο Μανώλης ήδη ειδικός στα GIS, o Δημήτρης από κοντά, μετά ο Ηλίας, ο Βασίλης, η Νανώ και άλλοι πολλοί και πολλές που δούλεψαν στο έργο - το ΔΙΚΤΥΟΡΑΜΑ. Θυμάμαι τον Πρωτονοτάριο και τον Σαμουηλίδη, τους καθηγητές μας, που είχαν αναλάβει να πείσουν τις δημόσιες επιχειρήσεις ότι πρέπει να συμμετέχουν στο έργο, τι τράβηξαν. Βλέπετε πάντα οι δημόσιοι οργανισμοί έπρεπε και πρέπει να «πειστούν» για να συμμετέχουν σε έργα νέα και πρωτοποριακά, που θα δείξουν το καινούργιο, που θα πάνε τα πράγματα μπροστά.

Και το ΔΙΚΤΥΟΡΑΜΑ έγινε, και έδειξε σε όλους πως μπορείς να διαχειρίζεσαι τα δίκτυα κοινής ωφέλειας, όλα τα δίκτυα, μέσα από διασυνδέσεις των πληροφοριακών συστημάτων, και να σχεδιάζεις κοινές εργασίες, και να βελτιστοποιείς διαδρομές και να διοικείς τις αλλαγές, και το σημαντικότερο, να ξέρεις που είναι τι πριν πιάσεις το κομπρεσέρ και το κάνεις όργανο ανίχνευσης. Κι ας μην είχαμε καλά - καλά ούτε internet (θυμάμαι παρακαλάγαμε τον ΟΤΕ να στήσει γραμμές ISDN για να περνάνε τα σχέδια από σύστημα σε σύστημα), και ας δουλεύαμε σε υπολογιστές που δεν πιάνουν χαρτωσιά μπροστά στο κινητό της κόρης μου σήμερα. Τα καταφέραμε, πραγματικά πίστευα τότε ότι κάτι θα γίνει πραγματικά.

Αλλά, εις μάτην.

Το έργο τελείωσε, οι εκθέσεις αξιολόγησης χειροκρότησαν το αποτέλεσμα, τα ξένα συνέδρια εθαύμασαν τους νέους ερευνητές, αλλά αυτοί που θα έπρεπε από την επόμενη μέρα να συνεχίσουν να αξιοποιούν τα αποτελέσματα και να δυναμώνουν τις συνδέσεις και να επεκτείνουν τη μικρή εκείνη φωτίτσα διαλειτουργικότητας έκαναν τα γνωστά.  Τίποτε. Κι ας συνεχίσαμε να τους λέμε για καιρό ότι κάνουν λάθος που επενδύουν ο καθένας στο δικό τους σύστημα. Και αράχνιασαν τα παραδοτέα, και αφέθηκαν τα συστήματα να παλιώσουν και η επικοινωνία ανάμεσα στους φορείς να φτάσει πάλι στο γνωστό επίπεδο της ανυπαρξίας. Αυτό που μας έκανε και μας κάνει τα νεύρα και τους δρόμους σμπαράλια όλα αυτά τα χρόνια. 

Α, μην ξεχάσω να υπολογίσω πρόχειρα και να σας πω, οι 4 οργανισμοί διαχείρισης των βασικών δικτύων πρέπει να έχουν δώσει αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια σε συστήματα πληροφορικής αυτά τα 25 χρόνια που πέρασαν. Αλλά τώρα το ξέρετε: χωρίς διαλειτουργικότητα όσο και να μεγαλώνεις το δικό σου σύστημα, τόσο χειρότερα κάνεις τα πράγματα. Και ξοδεύεις στο να σπας και να φτιάχνεις συνεχώς, και σταθερά να διαλύεις τους δρόμους και τις γειτονιές μας, κάθε μέρα που περνάει. 

Κάπου εδώ δυσκολεύομαι να υπολογίσω το κόστος της καταστροφής των δρόμων μας, ή το κόστος που των εργασιών που έγιναν και ξαναέγιναν ασυντόνιστα και άναρχα, ή το κόστος σε ανθρώπινες ζωές και τραυματισμούς όλα αυτά τα 25 χρόνια.  Ίσως ο συνολικός υπολογισμός να ενδιέφερε τον κύριο Γραμματικό, στην τηλεόραση, ή κάποιον ανάλογο κύριο στην πραγματική ζωή. Γιατί οι ιθύνοντες ήξεραν και ξέρουν ότι το σωστό είναι εφικτό.

Από το δικτυ-όραμα στο δικτυό-δραμα λοιπόν, αναμένοντας ακόμη κάποιον πολιτικό ή άλλον υπεύθυνο που θα συνειδητοποιήσει το μέγεθος του προβλήματος και την ευκολία της λύσης, μπας και αντιστρέψει τον ρου της ιστορίας. Γιατί η ψηφιακή διακυβέρνηση δεν εξαντλείται στις φόρμες, στα SMS και στα (μη) έντυπα, αλλά περιλαμβάνει την αξιοποίησης της πληροφορικής στην ορθή διαχείριση πόρων και στη λήψη των σωστών αποφάσεων για το σύνολο των λειτουργιών της δημόσιας διοίκησης.