Για μια Ελλάδα που ευτυχώς αφήνουμε πίσω μας
(ή τι σχέση έχει
το «γνήσιο υπογραφής» μας με τη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου και την Όπερα του
Σίδνεϊ)
Σήμερα θα σας γράψω για μία Ελλάδα που ευτυχώς αφήνουμε πίσω μας, σιγά –
σιγά ή πιο γρήγορα: την Ελλάδα του χαρτιού, αυτήν που ονομάζουμε και Ελλάδα της
γραφειοκρατίας – όσο και αν δεν έχουμε καταφέρει να πετύχουμε ούτε τα μισά από
όσα σωστά έβαλε στο χαρτί ο εξαιρετικός Max Weber, στις αρχές του εικοστού αιώνα.
Σε πρόσφατη μελέτη του Κέντρου Έρευνας για
την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, δύο φοιτήτριες του μεταπτυχιακού μας
προγράμματος στην Ηλεκτρονική
Διακυβέρνηση, οι κυρίες Κουτσώνα και Λουκαδούνου, είχαν ένα πρωτότυπο θέμα
- να μετρήσουν κάτι που παρέμενε αμέτρητο για μήνες και χρόνια: πόσες τελικά
βεβαιώσεις του γνησίου υπογραφής γίνονται κάθε μέρα στα Κέντρα Εξυπηρέτησης
Πολιτών; Για όσους δε γνωρίζουν τα περίεργα μονοπάτια
της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης, πρέπει να πω ότι η παραπάνω διαδικασία είναι
ίσως η μόνη τόσο κοινή και καθημερινή μέχρι πρόσφατα διαδικασία που όμως
κανένας ποτέ δεν μέτρησε. Βλέπετε,
κανένα στοιχείο δεν κρατιέται, πουθενά σε κανένα αρχείο ή βιβλίο δε
σημειώνονται τα δείγματα αυτής της περίεργης, τόσο διαδεδομένης υπηρεσίας που
παρέχει το κράτος μας σε εμάς, του πολίτες του.
Η μέτρηση έγινε στη διάρκεια του Νοεμβρίου και Δεκεμβρίου 2019, σε μερικά
ΚΕΠ του λεκανοπεδίου, και στη διάρκεια αρκετών ημερών. Μετά από την καθόλου εύκολη «λήψη άδειας» από
τους αρμόδιους διευθυντές (ευχαριστούμε τη ΔΑΕΜ, του Δήμου Αθήνας) και την
κάμψη των αντιστάσεων πολλών υπαλλήλων, οι οποίοι θεωρούσαν τη μέτρηση σαν
έμμεση αξιολόγηση, άρα και πιθανή πηγή προβλημάτων για το μέλλον τους, φτιάξαμε
τις ηλεκτρονικές και χάρτινες (κλαψ…) φόρμες καταγραφής μας, μοιράσαμε,
παρακαλέσαμε, βοηθήσαμε στη συμπλήρωσή τους (χρειάστηκε και η βοήθεια άλλων δύο
φοιτητών – της κυρίας Μοσχανδρέου και του κυρίου Λουκή), πήγαμε, ξαναπήγαμε και
τελικά μαζέψαμε τα απαραίτητα στοιχεία.
Αφού βγάλαμε το μέσο όρο ανά ΚΕΠ, απαλείφοντας εποχιακά μέγιστα και
ελάχιστα, είχαμε ένα ωραίο εργαλείο για να κάνουμε την αναγωγή σε πανελλαδική
κλίμακα: τα ετήσια στατιστικά των
υπόλοιπων, μετρούμενων υπηρεσιών που δίνει κάθε ΚΕΠ στην Ελλάδα, μια καλή
ένδειξη της συνολικής «κίνησης» που έχει κάθε ΚΕΠ, την οποία και
χρησιμοποιήσαμε για να δημιουργήσουμε τα ανάλογα «γνήσια υπογραφής» που κάθε
ΚΕΠ δίνει σε ετήσια βάση.
Πιο ήταν το συνολικό αποτέλεσμα ;
Περίπου τριάντα εκατομμύρια γνήσια υπογραφής βεβαιώνονται κάθε χρόνο
στα ΚΕΠ μας, χωρίς να υπολογίσουμε όσο γίνονται σε αστυνομικά τμήματα ή
βεβαιώνονται από άλλες αρχές του δημόσιου τομέα. Αν υπολογίσουμε ότι η διαδικασία γίνεται με
αυτόν τον τρόπο από το 1999 (αλλά φυσικά υπήρχε και παλιότερα), προκύπτουν τα
εξής προσεγγιστικά βεβαίως αλλά ενδεικτικά νούμερα για τα τελευταία 20 χρόνια:
- Τυπώσαμε
και υπογράψαμε περίπου 900 εκατομμύρια φύλλα χαρτί Α4, που αν τα κόψουμε στη μέση
και τα δέσουμε σε τόμους των 200 σελίδων ισοδυναμούν με … 18 εκατομμύρια τόμους, ποσό ανάλογο με τη μισή Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου
των ΗΠΑ (η μεγαλύτερη βιβλιοθήκη του κόσμου, με περίπου 38 εκατομμύρια βιβλία)
ή περίπου 40 φορές το μέγεθος της δικής μας Εθνικής
Βιβλιοθήκης (κάθε χρόνο παράγουμε δύο Εθνικές Βιβλιοθήκες από το γνήσιο της
υπογραφής, μόνο)
- Το κόστος σε υλικά και ανθρωποχρόνο ανέρχεται με συντηρητικούς υπολογισμούς σε 1.2 δισεκατομμύρια ευρώ, ικανά να χτίσουν 2 φορές την επιβλητική Όπερα του Σίδνεϊ.
Και, αν τα παραπάνω σας φαίνονται μικρά και ασήμαντα, σκεφτείτε ότι το
γνήσιο της υπογραφής είναι μία μόνο από τις εκατοντάδες, τις χιλιάδες χρονοβόρες
και χαρτοπαραγωγές διαδικασίες του Ελληνικού κράτους, στις οποίες μία Εθνική Βιβλιοθήκη
μπορεί άνετα να παράγεται κάθε βδομάδα, ενώ το ανάλογο σε χαρτί της κραταιάς
βιβλιοθήκης των ΗΠΑ κάθε χρόνο.
Όλα τα παραπάνω αποτελούν ήδη αρχή του παρελθόντος, καθώς με μερικές ανθρωποώρες
προσπάθειας αναπτύχθηκε, με πρωτοβουλία του Υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης
και εν μέσω κορωνοϊού, το πολύ έξυπνο σύστημα ψηφιακής
υπεύθυνης δήλωσης και εξουσιοδότησης που αντικαθιστά τη χειροκίνητη διαδικασία
από μία ηλεκτρονική φόρμα, χωρίς πάντως, ακόμα, να εξαφανίζει την απαίτηση για γνήσιο
της υπογραφής σε πολλές άλλες περιπτώσεις και διαδικασίες, ούτε την απαίτηση
για την «υπεύθυνη δήλωση» σε εκατοντάδες περιπτώσεις – κατάλοιπο σίγουρα άλλων
εποχών. Αλλά το μέλλον θα έρθει και εκεί, αν κρατήσουμε το σωστό ρυθμό και το
πνεύμα δραστικών αλλαγών που μας χρειάζεται, για χρόνια.
Την επόμενη φορά λοιπόν που θα μπαίνετε σε μία από τις μεγάλες βιβλιοθήκες
του κόσμου, όσο υπάρχουν ακόμη, ή θα κάθεστε αναπαυτικά σε μια υπέροχη αίθουσα μουσικής,
θυμηθείτε το «γνήσιο», μιας Ελλάδας που αργήσαμε αλλά καταφέρνουμε, πια, να
αλλάζουμε.
--------------------
